Test prywatnego inwestora / wierzyciela – co to?
Test prywatnego inwestora (TPI) to analiza, która ocenia, czy wsparcie finansowe udzielane przedsiębiorstwu (np. dokapitalizowanie, inwestycja, pomoc publiczna) przez podmiot publiczny lub korzystające ze środków państwowych warunki byłyby zaakceptowane przez prywatnego inwestora, działającego na zasadach rynkowych.
Test prywatnego wierzyciela (TPW) skupia się na sytuacji wierzycieli publicznoprawnych (np. ZUS, urząd skarbowy). Analizuje, czy proponowane umorzenia wierzytelności po wykonaniu układu, rozłożenie spłaty długów na raty lub inne warunki w postępowaniu restrukturyzacyjnym byłyby akceptowalne dla typowego prywatnego wierzyciela w podobnych warunkach rynkowych.
Podstawa prawna testów TPI oraz TPW
Ustawa prawa restrukturyzacyjnego (art. 140) przewiduje obowiązek przeprowadzenia testu prywatnego wierzyciela lub inwestora, gdy w postępowaniu restrukturyzacyjnym może dojść do udzielenia przedsiębiorcy przez państwo lub przy użyciu zasobów państwowych wsparcia w jakiejkolwiek formie. Również przepisy europejskie, w tym art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz regulacje dotyczące pomocy publicznej wymagają, aby każda pomoc miała charakter rynkowy i nie dawała nieuzasadnionej przewagi konkurencyjnej jednemu podmiotowi.
Po co wykonywane są te testy?
- Unikanie uznania pomocy za niedozwoloną
Pomoc publiczna, która nie spełnia warunków rynkowych, może być zakwestionowana przez Komisję Europejską, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) lub sąd, co będzie skutkować koniecznością zwrotu środków lub unieważnieniem wsparcia. Test prywatnego inwestora albo wierzyciela pomaga udokumentować, że akceptacja warunków restrukturyzacji odbywa się na warunkach dopuszczalnej pomocy publicznej, a przez to jest zgodna z wymogami prawa. Wynik przeprowadzonego Test prywatnego inwestora albo wierzyciela, może także dowieść, że dane warunki restrukturyzacji zaoferowane w ramach układu, nie stanowią pomocy publicznej, gdyż wierzyciel publiczny zachowując się w danym przypadku jak prywatny wierzyciel, zaakceptowałby jako korzystniejszą dla siebie alternatywę wobec wszczęcia wobec restrukturyzowanego przedsiębiorcy postępowania upadłościowego.
- Ocena alternatyw
Test prywatnego wierzyciela pokazuje, czy propozycja układowa zapewnia lepsze zaspokojenie niż scenariusz upadłości przedsiębiorcy (gdzie zaspokojenie może być niższe). Wierzyciele publicznoprawni na podstawie tego mogą uzyskać przekonanie, że nie zgadzają się na warunki, które są mniej korzystne.
- Transparentność i rynkowy charakter transakcji
Testy TPI i TPW pomagają wykazać, że podejmowane w toku postępowania działania dotyczące restrukturyzacji długi lub dokonania inwestycji w restrukturyzowany podmiot są przeprowadzane w sposób przejrzysty oraz oparte na ekonomicznych przesłankach (zysk, ryzyko, oczekiwana stopa zwrotu) – tak, jak zrobiłby prywatny inwestor lub wierzyciel. To podnosi wiarygodność, a także bezpieczeństwo prawne działań restrukturyzacyjnych, przez co sporządzenie tego rodzaju analiz jej obligatoryjne pod sankcją także odmowy zatwierdzenia układu.